Rens Lieman

keyboard_backspace share

print

Na zeven jaar vertrekt Deliveroo op 30 november uit Nederland. Het bedrijf heeft hier geen koppositie in de maaltijdbezorgmarkt weten te veroveren en vindt het te duur om daar nog naar te streven. Bezorgers zijn vanmorgen geïnformeerd over de plannen.

Maaltijdbezorgers die door het vertrek van Deliveroo werk verliezen, krijgen een vergoeding mee. Die bestaat uit twee bedragen: een bedrag ter hoogte van 38% van hun inkomen in het afgelopen jaar en een bedrag gebaseerd op hun inkomen en arbeidsverleden. Vakbonden FNV en CNV zijn dat met Deliveroo overeengekomen. Een dergelijk 'sociaal plan' was niet vanzelfsprekend, omdat de maaltijdbezorgers niet bij Deliveroo in dienst waren.

In Nederland werken voor Deliveroo ten tijde van het aangekondigde vertrek zo'n 4500 bezorgers. Rond de 3400 restaurant (plus Albert Heijn) zijn aangesloten bij Deliveroo.

Te duur, te onzeker

Deliveroo is in elf landen actief, sinds 2015 ook in Nederland. Maaltijdbezorging was niet nieuw, maar Deliveroo maakte het samen met Uber en andere maaltijdbezorgers wel een stuk sneller, door bezorgers als freelancers in de stad stand-by te laten staan en inzetbaar te maken voor alle aangesloten restaurants.

In al die landen wil Deliveroo een koppositie in de maaltijdbezorgmarkt hebben. In de landen waar dat is gelukt wordt namelijk het leeuwendeel van de omzet verdiend. In Nederland heeft Deliveroo die koppositie niet, zo bevestigt een woordvoerder. Hier wordt dan ook maar één procent van Deliveroos wereldwijde 'bruto transactiewaarde' verdiend.

De conclusie, daarom: "Het bereiken [en daarna behouden] van een koppositie in de Nederlandse markt vraagt om een onevenredige investering."

Daarnaast geeft Deliveroo aan dat het langetermijnrendement in Nederland "onzeker" is.

Dat Deliveroo op den duur gedwongen zou kunnen worden om in Nederland al haar bezorgers in dienst te nemen speelde volgens een woordvoerder geen rol bij het voornemen uit Nederland te vertrekken.

Zelfstandige maaltijdbezorgers?

Samen met Uber maakte Deliveroo een nieuwe, toegankelijke manier van werken populair: als zelfstandige, met een app als baas en de mogelijkheid om - in principe - je eigen werktijden te bepalen.

Het zorgde in Nederland voor veel discussie. Weliswaar kunnen bezorgers zelf bepalen wanneer en hoelang ze werken, door werkprikkels in de app en door het stukloon dat ze bij dit soort bedrijven verdienen in plaats van een uurloon, worden ze daar wel degelijk in gestuurd. Een stukloon betekent in dit geval dat stand-by-tijd niet wordt vergoed, en dat bij tegenslagen - zoals wanneer een restaurant langer dan verwacht over een maaltijd doet, of als er weinig mensen honger hebben - de verdiensten per uur voor de bezorger soms lager uitvallen dan het minimumuurloon.

In hoger beroep in een rechtszaak van vakbond FNV tegen Deliveroo oordeelde het Gerechtshof Amsterdam begin vorig jaar dat Deliveroobezorgers mede daarom géén zelfstandigen zijn.

Lees of luister ook:
📰 Nu zijn de belangen nog groter voor Deliveroobezorgers (NRC)
🎧 Hoeveel vrijheid heeft de Deliveroobezorger nu echt? (NRC Vandaag)

Nieuw slag bezorgers

Door de jaren heen veranderde het slag maaltijdbezorgers. In 2017 waren bezorgers die voor Deliveroo of Uber Eats werkten doorgaans student: jong, onbezorgd en zonder een vast werkritme. Het bezorgen van maaltijden op de eigen stadsfiets was een bijbaantje dat de voorkeur genoot boven werken in de supermarkt of horeca.

Sinds 2020 zijn er meer ‘fulltimers’ die als zzp’er de ontbijt-, lunch- én diner-shift draaien. Bezorgers hebben vaker een migratieachtergrond en rijden veelal op elektrische huurfietsen, wat hen in staat stelt om langere werkdagen te maken, meer bestellingen aan te kunnen en dus ook meer te verdienen. Voor hen is dit de voornaamste of op zijn minst een belangrijke inkomstenbron. Ze nemen weinig vrij en werken op vaste tijden of hele dagen.

Waren er vroeger vaste vergoedingen per bestelling, de vergoeding die deze nieuwe slag bezorgers krijgen is elke bestelling anders — take it or leave it.

Beslissing "niet lichtvaardig genomen"

Eric French, Chief Operating Officer bij Deliveroo, zegt dat de beslissing "niet lichtvaardig" is genomen. Een woordvoerder voegt daar aan toe: "Gezien het huidige uitdagende macro-economische klimaat en ons doel om winstgevend te worden willen we het rendement op onze investeringen maximaliseren."

Volgens Deliveroo blijft het bedrijf in andere landen marktaandeel winnen en blijft Deliveroo "uitbreiden waar we kansen zien".

Lees het hele verhaal over Deliveroo en Uber in Nederland in mijn boek:
Uber voor alles - hoe de on demand-economie ons leven beïnvloedt.